شهرستان چاراویماق از شهرستانهای استان آذربایجان شرقی می باشد که در 200 کیلومتری شهر تبریز قرار گرفته است که در اینجا به معرفی جاذبه های طبیعی این شهرستان می پردازیم:
چشمه اسرار آمیز پیرسقا :
چشمه آب سرد پیرسقا در دامنه کوهی موسوم به پیرسقا واقع در 40 کیلومتری شهر قره آغاج و در امتداد یکی از شاخه های فرعی آیدوغمش بنام دره دربند قرار دارد . موقعیت جغرافیائی چشمه شگفت انگیز و اسرار آمیز پیرسقا با طول جغرافیایی 34 , 56 , 46 شرقی و عرض جغرافیایی 51 , 51 , 36 شمالی می باشد . ارتفاع محل قرارگیری چشمه از سطح تراز دریا 2313 متر است . درهر شبانه روز به طور متوسط چهارمرتبهآب با قدرت 5/0 الی 3 لیتر در ثانیه جاری و پس از یک ساعت جریان آب بکلی قطع می شود و از این چشمه هنگام جاری شدن آب صدایی شبیه به صدای هواپیما به گوش می رسد. تاکنون نظریه قابل قبول و قاطعی درباره این چشمه اسرارآمیز ابراز نگردیده است . از ویژگیهای عمده این چشمه خروجی پریودی و یا نبضی حجم زیاد آب از آن می باشد . این پدیده احتمالاً در اثر افزودن گاز در داخل مخزن و افزایش تدریجی فشار در مخزن و رها شدن فشار و عملکرد این پدیده به صورت پیستون یا تلمبه تخلیه می شود ,که این عقیده بر مبنای علمی محکمی استوار نیست و نمی تواند حس کنجکاوی بینندگان را ارضاء کند . آب این چشمه گوارا و قابل شرب است و مناظر اطراف چشمه بسیار دیدنی است .
اهالی روستا و روستاهای همجوار این چشمه را مقدس شمرده و اذعان دارند که آب این چشمه به روی مردم ناپاک و ستمگر باز نمی شود و داستانهایی را در جهت توجیه عقیده خویش بیان می کنند , ریش سفیدان و افراد مسن روستا اظهار می دارند که اواخر دوره قاجاریه یکی از اربابان مطلق العنان منطقه به مدت یک هفته در مقابل این چشمه چادر زد آب به رویش باز نشد . مردم برای رفع مشکلات و برآوردن حوائجشرعی خود به این چشمه چنگ می زنند و نذر و قربانی می کنند . صرف نظر از علت این پدیده شگفت انگیز طبیعی ، این چشمه و مناظر زیبای اطراف آن می تواند به عنوان قطب گردشگری در شهرستان و استان مطرح باشد که تاکنون ناشناخته مانده است . همچنین در قسمت بالا دست این چشمه رودخانه ای فصلی از شاخه های آیدوغمش در جریان است که در یک کیلومتری مسیر خود آبشاری بدیع و دیدنی به ارتفاع 10 متر به وجود آورده , که این آبشار سنگی یکی از بلندترین آبشار طبیعی منطقه است . که البته خود آبشار در فصول کم آبی دارای چشمة طبیعی و زیبا بوده و به خود آبشار جلوه ای خاص و زیبا می دهد .
§ زمین شناسی :
در منطقه محل چشمه پیرسقا آهکهای آمونیت دار سازندهای دلیچای و لار با سن ژوراسیک قرار گرفته است . این سنگهای اهکی به رنک خاکستری روشن به صورت هم شیب به زیر آهکهای متبلور حاوی چرت واقع شده اند . سازند دلیچای و لار در این محل اراتفاعات بلندی را تشکیل می دهد و ضخامت تقریبی آنها بین 80 تا 200 متر می باشد . به طور کلی با توجه به قرارگیری و مظهر این چشمه در سازندهای آهکی می توان چشمه مزبور را جزء چشمه های کارستی قلمداد کرد .
§ خواص فیزیکو شیمیایی آب چشمه :
چشمه آبسرد پیرسقا با 11 درجه سانتیگراد دما جز چشمه های آب سرد ( Subthermal) محسوب می شود .
§ چشمه آب معدنی روستایی آبگرم ( ایستی سو ) :
§ موقعیت جغرافیایی :
این چشمه در 25 کیلومتری جنوب شهرستان و در طول جغرافیایی 00 , 05 , 47 شرقی و عرض جغرافیایی 06 , 59 , 36 شمالی واقع شده است و ارتفاع دهنه آن از سطح آبهای آزاد 1828 متر است . چشمه مزبور در دامنه آب پخشان شمال روستای آبگرم با جریان دایمی و با دبی 20 لیتر در ثانیه از دهانه چشمه جاری است . چشمه های مورد نظر در امتداد یک گسل با جابجائی افقی و در کف دشت قرار گرفته است .
آب چشمه جهت درمان دردهای مفاصل و امراض پوستی بسیار مفید بوده ومورد استفاده قرار می گیرد. روستای مذکور دارای مناظر زیبائی طبیعی بوده و دو برکه در انتهای حوضه آبریز چمشه موجود که محل زیست پرندگان وحشی می باشد .
در حال حاضر مجتمع آب درمانی آبگرم مجهز به استخر و دوشهای بهداشتی احداث شده و به صورت آزمایشی مورد بهره برداری قرار گرفته است . راه ارتباطی این روستا آسفالت و قسمتی اندک از آن خاکی می باشد .
· چشمه آبگرم منشگه :
§ موقعیت جغرافیایی :
این چشمه در یک کیلومتری جنوب غربی روستای منشگه قرار داشته و دارای مختصات جغرافیایی "29, َ04 , 47 طول شرقی و "55 ، َ58 , 36 عرض شمالی است و ارتفاع چشمه از سطح دریا 2250 مترمی باشد .
· چشمه های آبگرم حمام :
§ موقعیت جغرافیایی :
این چشمه ها در محل روستای حمام واقع در جنوب شرقی روستایی ایستی سو قرار گرفته است و دارای مختصات طول 27 , 02 , 47 شرقی و عرض 18 , 54 , 36 شمالی است . ارتفاع چشمه ها از سطح دریا حدود 2105 متر است . یکی از این دو چشمه آبگرم در این روستا بنام چشمه آبگرم حمام ( 1 ) سرپوشیده بوده و دارای حوضچه ای طبیعی است و رسوبات گوگردی رشته ای به وضوح دیده می شود . دیگری بنام چشمه آبگرم حمام ( 2 ) دارای حوضچه ای روباز در مظهر این چشمه است و آب آن مزه ای ترش متمایل به شیرین دارد .
· غار طبیعی و صخره ای حاجی آباد :
این غار در 46 کیلومتری جنوب شهرستان در دامنه آفتابگیر ارتفاعات اکوزالان ازکوه های تخت سلیمان واقع شده است . دهانه این غار در موقعیت جغرافیائی 46 درجه و 52 دقیقه طول شرقی و 36 درجه و 49 دقیقه عرض شمالی در ارتفاع 2500 متری از سطح دریاهای آزاد قرار گرفته است . از دهانه غار آبی با دبی 60 لیتر در ثانیه جریان می یابد . این غار دارای آبشار و قندیلهای بسیار زیبا و دارای اتاقک طبیعی بوده و آبشار و قندیلهای آن بسیار دیدنی و بدیع می باشد و در نوع خود بی نظیر هستند . در روبروی غار تپه ای نمایان است , اهالی این تپه را قلعه نادری می نامند . قلعه نادری دارای پله های حجاری شده است و می توان از بالای آن شهرهای آذربایجانغربی و ارتفاعات بلند آذربایجان زیبا را نظاره گر بود .
برای ورود به این غار ابتدا سه متر از دهانه غار به طرف جنوب حرکت نموده و بعد به طرف شمال در مسیر جریان رودخانه غار در تاریکی مطلق بوسیله روشنایی همراه ،350 متر طی کرده به محل آبشار زیبایی می رسیم . آب رودخانه غار از 10 متری سرازیر شده و صدای آبشار در اینجا به قدری زیاد و هراس انگیز است که بیننده خیال می کند هواپیمای جنگی دیوار صوتی را می شکند . محل آین آبشار چنان دیدنی و بدیع است که شاید نمونه اش کمتر در کره خاکی باشد .
دیواره های غار از کنگلومرا و ماسه سنگ و رسوبات دریایی تشکیل یافته و فسیلهای مختلف در لایه های آن وجود دارد .عبور از آبشار سخت ولی بسیار جالب است ، به علت سرد بودن داخل غار شبنم های نشسته در روی ماسه سنگها جلب توجه می نماید.بعد از عبور از آبشار دیگر خبری از آن نیست و به قسمت خشکی و اتاقک طبیعی غار می رسیم بعد از آبشار می توان 300 متر غارنوردی نموده و انتهای غار به چندین دهانه غار فرعی صخره ای تنگ منتهی می گردد و باز در این قسمتها وجود چندین قندیل آهکی از سقف غار زیبایی خاصی به فضای غار بخشیده است .اگر راه ارتباطی مناسب و مطلوب برای روستاهای حاجی آباد و پیرسقا احداث گردد , استعدادهای گردشگری , سیاحتی منطقه شکوفا خواهد شد و عاشقان طبیعت بهره مند خواهند گردید .
