این لامپ‌ها باعث صرفه‌جویی در مصرف انرژی می‌شوند و طول عمر بیشتری دارند و به همین دلیل، خیلی از کشورها با اجرای سیاست‎

های تشویقی، وضع قوانین مالیاتی و محدود کردن تولید لامپ‌های معمولی، استفاده از این لامپ‎ها را ترویج می‌کنند. اما هنوز خیلی‌ها با زیر و بم استفاده از این لامپ‌ها آشنایی ندارند. مثلا کمتر کسی است که بداند وقتی یک لامپ کم‌مصرف ‌می‌شکند، بخار جیوه موجود در آن که خطرناک و سمی است، متصاعد می‌شود و به همین خاطر نباید به خرده‌های لامپ کم‌مصرف دست زد یا برای جمع کردن آن از جاروبرقی استفاده کرد؛ بلکه فورا باید پنجره‌ها را باز و به مدت 15 دقیقه اتاق را ترک کرد تا بخارهای جیوه از محیط خارج شود و سپس با ماسک و دستکش، خرده‌های لامپ را در ظرف شیشه‎ای دردار یا دو لایه کیسه پلاستیک گذاشت و در آن را بست. این مطلب، شما را با ظرایفی از این قبیل درباره لامپ‌های کم‌مصرف آشنا می‌کند.

کارشناسان توصیه می‌کنند هرگز لامپ‌های کم‌مصرف سوخته و شکسته‌تان را نگه ندارید و آنها را به مراکز بازیافت تحویل دهید. این لامپ‌ها به دلیل وجود جیوه، جزو زباله‌های خطرناک هستند و در صورتی که همراه با زباله‌های دیگر و به روش سنتی دفع شوند موجب آلودگی محیط خواهند شد.
در برخی کشورها قرار دادن این لامپ‌ها همراه سایر زباله‌ها جریمه‎های سنگینی دارد اما متاسفانه در کشور ما در این زمینه اقدامات و اطلاع‌رسانی مناسبی صورت نگرفته و مراکزی هم برای جمع آوری زباله‌های خطرناک وجود ندارد و حتی روی بسته‌بندی این لامپ‌ها نیز هیچ هشداری درباره خطرناک بودن بخار جیوه ذکر نشده است.

طرز کار لامپ‌های کم‌مصرف

طرز کار لامپ‌های فلورسان فشرده (C.F.L) که به لامپ‎های کم‎مصرف معروفند مانند لامپ‌های مهتابی است. دو طرف لوله‏ای شیشه‎ای که درون آن با بخار جیوه و گاز آرگون پر شده است، الکترودها قرار دارند. وقتی جریان برق برقرار می‌شود الکترون‌ها از میان گاز داخل لوله شیشه‎ای از یک الکترود به الکترود دیگر جریان پیدا می‌کند. جریان الکترون‌ها بخار جیوه را برانگیخته کرده و موجب می‌شود الکترون‌ها که در مدار خاصی به دور هسته می‌گردند به تراز بالاتر بروند. الکترون‌ها در این حالت انرژی بیشتر و پایداری کمتری دارند و انرژی اضافی را به‌صورت نور ماورای بنفش می‌تابانند و به مدار اولیه بر می‌گردند.

همچنین سطح داخل لوله شیشه‎ای با فسفر پوشیده شده است و نور ماورای بنفش تابیده شده از اتم‌های جیوه که نامرئی است به لایه فسفر تابیده و فسفر آن را به‌صورت نور مرئی تابش می‌کند. طیف نوری لامپ‌های کم‌مصرف با لامپ‌های معمولی متفاوت است اما در سال‌های اخیر با تغییر فرمول فسفر مورد استفاده، لامپ‌هایی با طیف نوری شبیه لامپ‌های معمولی تولید شده است که نور زردرنگی دارد.

لامپ‌های کم‌مصرف، مصرف را 4 تا 6 برابر لامپ‌های معمولی، بهینه می‌کنند

در میان حباب لامپ‌های معمولی یک فیلامان نازک تنگستنی قرار دارد که نازک بودن و جنس آن موجب می‌شود در مقابل عبور جریان الکتریکی مقاومت بالایی داشته باشد و دمای آن در اثر عبور جریان تا 2200 درجه سانتی گراد بالا برود. این انرژی گرمایی، اتم‌های تنگستن را برانگیخته می‌کند.

این اتم‏ها نیز ناپایدار هستند و سریع به حالت برانگیخته‌نشده برمی‌گردند و انرژی اضافه را به‌صورت نور مرئی می‌تابانند. بنابراین لامپ‌های معمولی علاوه بر نور، مقدار زیادی گرما نیز تولید می‌کنند؛ در حالی که لامپ‌های فلورسان فشرده در مقایسه با این لامپ‎ها گرمای بسیار کمتری تولید می‌کنند. به همین خاطر است که لامپ‌های کم‌مصرف در مقایسه با لامپ‌های معمولی، 4 تا 6 برابر، مصرف را بهینه می‌کنند.

چگونه طول عمر لامپ‌های کم‌مصرف را افزایش دهیم؟

طول عمر لامپ‌های کم‌مصرف جدید بین 6000 تا 15000 ساعت است در حالی که طول عمر لامپ‌های معمولی استاندارد 750 تا 1000 ساعت است. طول عمر هر لامپ به عوامل مختلفی مانند کیفیت تولید، قرار گرفتن لامپ در معرض نوسانات ولتاژ، وارد شدن ضربه‌های مکانیکی، تعداد دفعات روشن و خاموش شدن و درجه حرارت محیط بستگی دارد.

اگر مدت زمان روشن ماندن این لامپ‌ها در هر بار تنها چند دقیقه باشد طول عمر آنها کاهش می‌یابد. به طوری که دوره‌های 5 دقیقه‌ای روشن ماندن لامپ، طول عمر آن را به میزان 85 درصد کاهش می‌دهد که این میزان به اندازه طول عمر لامپ‌های معمولی است.

برای پیشگیری از چنین مشکلی باید هر بار حداقل به مدت 15 دقیقه لامپ‌های کم‌مصرف را روشن نگه داشت. به همین خاطر استفاده از این لامپ‌ها در مکان‏هایی که لازم است مدت زمان کوتاهی روشن شوند به صرفه نیست.

نکته دیگر اینکه لامپ‌های معمولی به محض برقرار شدن جریان برق روشن می‌شوند اما در لامپ‌های کم‌مصرف روشن شدن لامپ چند لحظه طول می‌کشد. این مدت زمان در هوای سرد و دمای پایین بیشتر می‌شود.

میزان روشنایی این لامپ‌ها با گذشت زمان کمتر می‌شود اما این مقدار کاهش چندان زیاد نیست و در نیمه عمر آنها به 70 تا 80 درصد میزان اولیه می‌رسد.

شاید برخی افراد به دلیل قیمت بالای لامپ‎های کم‌مصرف، چندان رغبتی به استفاده از این نوع لامپ‎ها نداشته باشند و ترجیح دهند همچنان از لامپ‎های معمولی که ارزان‎تر هستند استفاده کنند. قیمت لامپ‌های کم‌مصرف 3 تا 10 برابر لامپ‌های معمولی است اما طول عمر آنها 8 تا 15 برابر بیشتر است. همچنین با استفاده از این لامپ‌ها هزینه برق کاهش پیدا می‌کند و بنابراین استفاده از این لامپ‌ها به صرفه است.